Việc ban hành Thông tư giúp các tổ chức kinh doanh chứng khoán quản trị rủi ro tốt hơn, nâng cao năng lực, khả năng cung cấp dịch vụ, thu hút được các nhà đầu tư đặc biệt nhà đầu tư nước ngoài.
Ngày 29/10/2025, Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 102/2025/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 91/2020/TT-BTC quy định chỉ tiêu an toàn tài chính và biện pháp xử lý đối với tổ chức kinh doanh chứng khoán không đáp ứng chỉ tiêu an toàn tài chính (Thông tư số 102/2025/TT-BTC).
Thông tư số 102/2025/TT-BTC có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/12/2025.
Ngoài các nội dung điều chỉnh cho phù hợp, đồng bộ với quy định pháp luật hiện hành (Luật số 56/2024/QH15 ngày 29/11/2024, Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, Nghị định số 245/2025/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành), Thông tư số 102/2025/TT-BTC được ban hành với mục tiêu tính các chỉ tiêu an toàn tài chính bao quát được rủi ro trong hoạt động của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ (tổ chức kinh doanh chứng khoán) phù hợp sự phát triển mạnh mẽ cả chiều rộng và chiều sâu của thị trường chứng khoán, đặc biệt là tốc độ tăng vốn hóa thị trường trong thời gian qua.
Qua đó, việc ban hành Thông tư số 102/2025/TT-BTC giúp các tổ chức kinh doanh chứng khoán quản trị rủi ro tốt hơn, nâng cao năng lực, khả năng cung cấp dịch vụ, thu hút được các nhà đầu tư đặc biệt nhà đầu tư nước ngoài trong trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới sau khi được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp.
Đồng thời, Thông tư số 102/2025/TT-BTC được ban hành cũng góp phần gia tăng hiệu quả quản lý nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán, bảo đảm thị trường hoạt động hiệu quả, minh bạch, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia thị trường.
Thông tư số 102/2025/TT-BTC sửa đổi, bổ sung nội dung tại 7 Điều của Thông tư số 91/2020/TT-BTC, thay thế một số Phụ lục đính kèm, bãi bỏ nội dung liên quan tại một số khoản. Những nội dung sửa đổi, bổ sung chính tại Thông tư số 102/2025/TT-BTC như sau:
Thứ nhất, về vốn khả dụng
Thông tư đã sửa đổi quy định về lợi nhuận chưa phân phối để tính vốn khả dụng nhằm phù hợp với chế độ kế toán hiện hành; đồng thời sửa đổi một số khoản tăng thêm và giảm đi khi tính vốn khả dụng của tổ chức kinh doanh chứng khoán nhằm thống nhất với các quy định tại Thông tư số 91/2020/TT-BTC và phù hợp tình hình thực tế hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán trong thời gian qua.
Thứ hai, về hệ số rủi ro thị trường
Thông tư đã sửa đổi, bổ sung một số quy định về hệ số rủi ro thị trường đối với cổ phiếu niêm yết nhằm đảm bảo phù hợp với quy định về chuyển sàn niêm yết cổ phiếu tại Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, Thông tư số 57/2021/TT-BTC, Thông tư số 69/2023/TT-BTC; đồng thời Thông tư cũng quy định bổ sung các chi phí không bằng tiền trong việc tính toán, đo lường các tài sản đầu tư, hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán.
Bên cạnh đó, Thông tư quy định cụ thể về hệ số rủi ro thị trường đối với trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm nhằm tính toán rủi ro khi tổ chức kinh doanh chứng khoán đầu tư theo mức xếp hạng tín nhiệm của trái phiếu hoặc tổ chức phát hành trái phiếu theo thông lệ quốc tế, cũng như đảm bảo thực hiện triển khai thi hành Luật số 56/2024/QH15 ngày 29/11/2024 (quy định nội dung về xếp hạng tín nhiệm trong việc phát hành, đầu tư trái phiếu tại Luật Chứng khoán).
Theo đó, tổ chức kinh doanh chứng khoán được tham chiếu kết quả xếp hạng tín nhiệm được công bố của 3 tổ chức xếp hạng quốc tế gồm Standard & Poor’s, Fitch Rating và Moody và tổ chức xếp hạng tín nhiệm độc lập khác được Bộ Tài chính cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Ngoài ra, Thông tư cũng quy định các nguyên tắc áp dụng đối với kết quả xếp hạng tín nhiệm trong trường hợp trái phiếu/tổ chức phát hành trái phiếu có nhiều hơn một kết quả xếp hạng tín nhiệm, thời gian công bố kết quả xếp hạng tín nhiệm quá một năm.
Thứ ba, về giá để tính rủi ro
Thông tư đã điều chỉnh nguyên tắc định giá chứng khoán và các tài sản khác của tổ chức kinh doanh chứng khoán để phù hợp nguyên tắc xác định giá chứng khoán niêm yết, giao dịch theo thực tế tại Sở giao dịch chứng khoán (bao gồm cổ phiếu đăng ký giao dịch, trái phiếu niêm yết, trái phiếu chưa niêm yết).
Thứ tư, về mẫu báo cáo
Để thống nhất áp dụng trong công tác báo cáo theo quy định đối với tổ chức kinh doanh chứng khoán, Thông tư đã thay thế mẫu báo cáo của công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán theo các nội dung sửa đổi nêu trên.
Thứ năm, về quy định chuyển tiếp
Để tạo điều kiện cho các tổ chức kinh doanh chứng khoán từng bước tiếp cận các nội dung sửa đổi cũng như hạn chế ảnh hưởng của các mức điều chỉnh rủi ro mới tới chỉ tiêu an toàn tài chính trước đó, tổ chức kinh doanh chứng khoán có thời hạn 06 tháng để điều chỉnh các hoạt động nhằm đảm bảo tỷ lệ an toàn tài chính theo quy định.
Dương Ngọc
VNSC by Finhay 
15-11-2025 12:25:07 
