8+ mẹo hay về tiền bạc & đầu tư giúp bạn giàu hơn

Tự do tài chính không phải là đặc quyền dành cho người có thu nhập cao, mà là thành quả của tư duy đúng và kỷ luật tài chính lâu dài. Trong thế giới ngày càng biến động, một vài mẹo hay tưởng chừng nhỏ – từ cách bạn quản lý đồng lương đến cách bạn đầu tư – có thể tạo ra khác biệt rất lớn trong tương lai.

Mời bạn cùng VNSC tổng hợp 8 chiến lược thông minh về tiền bạc và đầu tư, được các chuyên gia tài chính cá nhân khuyên dùng. Mỗi mẹo không chỉ giúp bạn tiết kiệm hiệu quả hơn, mà còn xây dựng nền móng đầu tư bền vững, ngay cả khi bạn chỉ bắt đầu với số vốn nhỏ. 

Thay đổi Tư Duy – Nền Tảng Của Mọi “Mẹo Hay” Về Tiền Bạc

Trước khi học cách làm thế nào để “có nhiều tiền hơn”, bạn cần hiểu cách tiền vận hành. Tiết kiệm là nền tảng, nhưng đầu tư mới là đòn bẩy tạo ra sự thịnh vượng.

“Nếu bạn không tìm được cách khiến tiền làm việc khi bạn ngủ, bạn sẽ phải làm việc cho đến hết đời.” – Warren Buffett

Hãy coi 8 mẹo hay sau như một lộ trình tư duy, bắt đầu từ việc quản lý thu nhập, kiểm soát chi tiêu, cho đến xây dựng thói quen đầu tư thông minh.

8 Mẹo Hay Về Tiền Bạc & Đầu Tư Dễ Áp Dụng 

Mẹo số 1 – “Trả cho mình trước”

Hầu hết mọi người có cùng mô hình: Nhận lương → Chi tiêu → Tiết kiệm phần còn lại. Nhưng thực tế, “phần còn lại” thường là con số 0. Lý do rất đơn giản, chúng ta ưu tiên chi tiêu cho hiện tại và quên mất “trả tiền” cho tương lai của chính mình.

Mẹo hay: Hãy đảo ngược quy trình: Nhận lương → Tiết kiệm/Đầu tư trước → Chi tiêu phần còn lại.

Ngay khi nhận lương, hãy trích 10 – 30% thu nhập chuyển vào tài khoản đầu tư hoặc tiết kiệm. Số tiền còn lại mới là giới hạn chi tiêu của bạn trong tháng. Đừng coi đây là phần “dư”, hãy coi nó là hóa đơn bắt buộc phải trả cho bản thân.

Đây là nguyên tắc “ưu tiên tương lai trước hiện tại”. Khi bạn trả cho mình trước, bạn đang tự động đảm bảo rằng tương lai của bạn luôn được đầu tư, bất kể tháng đó bạn chi tiêu ra sao.

Ví dụ: Một người thu nhập 15 triệu/tháng, đều đặn đầu tư 3 triệu vào quỹ ETF hoặc tài khoản VNSC by Finhay. Sau 5 năm, với lợi suất trung bình 8%/năm, khoản đó có thể thành hơn 220 triệu đồng, một nền tảng tài chính vững vàng mà không cần thay đổi mức sống.

Mẹo số 2 – Quy tắc 50/30/20

Bạn có bao giờ tự hỏi “tiền đi đâu hết mỗi tháng”? Câu trả lời thường nằm ở việc thiếu cấu trúc tài chính cá nhân. Không có kế hoạch rõ ràng, mọi khoản chi tiêu đều trở nên “cần thiết”.

Mẹo hay: Áp dụng quy tắc 50/30/20, chia thu nhập thành ba nhóm:

• 50% – Nhu cầu thiết yếu (ăn, ở, đi lại,…).
• 30% – Mong muốn cá nhân (giải trí, mua sắm, du lịch,…).
• 20% – Mục tiêu tài chính (tiết kiệm, đầu tư,…).

 Quy tắc này được phổ biến rộng rãi bởi Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren và con gái bà, Amelia Warren Tyagi, trong cuốn sách ‘All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan’.

Khi đó, bạn luôn biết mỗi đồng tiền được dùng vào đâu, tránh rơi vào bẫy “chi tiêu cảm tính”. Cấu trúc này giúp cân bằng giữa tận hưởng và tích lũy – hai yếu tố mà người trẻ thường đánh mất khi chỉ tập trung vào một phía.

Có thể sử dụng các app quản lý chi tiêu để theo dõi và đảm bảo bạn đang tuân thủ đúng tỷ lệ này. Sau 1 tháng, bạn sẽ thấy rõ “rò rỉ tài chính” ở đâu (cà phê sáng, đồ ăn nhanh, phí dịch vụ online…) và dễ dàng điều chỉnh.

Mẹo số 3 – Quy tắc 24 Giờ

Bạn đang lướt mạng, thấy khuyến mãi “50% chỉ trong hôm nay”, tim đập nhanh, tay click “chốt đơn” trong 3 giây, nhưng để kiếm lại số tiền đó có thể mất 3 ngày. Thực tế, bạn không cần món đồ đó, bạn chỉ vừa mua dopamine.

Mẹo hay: Hãy áp dụng quy tắc 24 giờ. Khi muốn mua một món hàng không nằm trong kế hoạch (đặc biệt là trên 500.000đ), hãy chờ 24 giờ trước khi thanh toán.

Não người tiết ra dopamine khi thấy khuyến mãi hoặc flash sale, khiến bạn mua theo cảm xúc. Sau 1 ngày, cảm xúc giảm, lý trí quay lại. Bạn sẽ nhận ra 80% món định mua là “muốn” chứ không “cần”.

Theo nhiều khảo sát về tài chính hành vi, những người áp dụng quy tắc này tiết kiệm trung bình 12-15% thu nhập hàng tháng, tương đương một khoản đầu tư ETF đều đặn mỗi tháng.

Mẹo số 4 – Tự động hóa Đầu Tư (DCA)

Phần lớn nhà đầu tư đều biết rằng nên đầu tư sớm, nhưng lại trì hoãn vì sợ chọn sai thời điểm hoặc “bận quá không theo dõi nổi thị trường”. Kết quả là tiền nằm yên trong tài khoản tiết kiệm, sinh lời rất thấp và dần mất giá vì lạm phát.

Mẹo hay: Áp dụng phương pháp Đầu tư Định kỳ (DCA). Đây là cách đầu tư mà bạn mua đều đặn một khoản tiền cố định hàng tháng, bất kể thị trường tăng hay giảm.

Cách thực hiện:

• Sử dụng các nền tảng đầu tư như VNSC by Finhay. Chọn một sản phẩm an toàn cho người mới như Chứng chỉ quỹ ETF (ví dụ: mô phỏng chỉ số VN30).
• Cài đặt lệnh tự động mua một số tiền cố định (ví dụ: 1.000.000 VNĐ) vào một ngày cố định hàng tháng.
• Kết quả: Hệ thống sẽ tự động đầu tư giúp bạn, loại bỏ cảm xúc và trung bình hóa giá vốn trong dài hạn.

Ví dụ: Nếu bạn đầu tư 2 triệu/tháng vào E1VFVN30 từ 2020 đến 2025, tổng vốn chỉ 120 triệu, nhưng giá trị tài sản có thể đạt hơn 160 triệu đồng nhờ lợi nhuận trung bình 8-10%/năm và hiệu ứng lãi kép.

Mẹo số 5 – Bắt Đầu Với ETF

Thực tế ngày nay, nhiều người mới đầu tư thường cảm thấy choáng ngợp khi phải chọn giữa hàng nghìn mã cổ phiếu, chưa kể việc đọc báo cáo tài chính hay định giá.

Mẹo hay: Thay vì cố gắng chọn một cổ phiếu, hãy mua cả thị trường thông qua chứng chỉ quỹ ETF. ETF là quỹ mô phỏng theo một chỉ số như VN30, giúp bạn sở hữu nhiều cổ phiếu cùng lúc mà không cần chọn từng mã riêng lẻ.

Tại sao nên bắt đầu đầu tư bằng ETF:

• Đơn giản: Không cần phân tích sâu, chỉ cần tin vào xu hướng tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế Việt Nam.
• Đa dạng hóa: Giảm rủi ro từ biến động của từng doanh nghiệp riêng lẻ.
• Thanh khoản cao: Có thể mua bán linh hoạt như cổ phiếu thường.

Ví dụ: Nếu bạn mua chứng chỉ quỹ E1VFVN30 mỗi tháng 1 triệu từ năm 2018, đến nay bạn đã có mức lợi nhuận trung bình khoảng 10 – 12%/năm, cao gấp đôi gửi tiết kiệm và hoàn toàn thụ động.

Mẹo số 6 – Đầu tư trong “vòng tròn năng lực” của chính mình

Nguyên tắc của Warren Buffett:

“Đừng cố biết mọi thứ. Hãy đầu tư trong phạm vi bạn hiểu rõ nhất.”

Nhiều F0 đầu tư theo tin đồn, theo “room phím hàng” hoặc chỉ vì thấy cổ phiếu tăng nóng. Điều đó khiến họ mua những gì họ không hiểu và mất tiền vì lý do mà họ cũng không biết.

Mẹo hay: Xác định vòng tròn năng lực (circle of competence) của bạn, lĩnh vực mà bạn hiểu rõ nhất, từ sản phẩm, mô hình kinh doanh đến triển vọng ngành.

Cách áp dụng:

• Nếu bạn làm trong ngành công nghệ → tìm hiểu FPT, CMG.
• Nếu bạn làm ngân hàng → nghiên cứu VCB, ACB.
• Nếu bạn tiêu dùng sản phẩm sữa → đọc báo cáo của VNM.

Bạn hiểu cách doanh nghiệp kiếm tiền, dễ nhận ra khi nào cổ phiếu bị định giá thấp, và quan trọng hơn, bạn đầu tư bằng niềm tin, không bằng tin đồn. Nhà đầu tư chuyên nghiệp chỉ chọn lĩnh vực mình hiểu sâu và kiên nhẫn với nó, đó là lý do họ thắng về dài hạn.

Mẹo số 7 – Quy tắc 1% quản trị rủi ro

Người mới thường “tất tay” vào một thương vụ, để rồi chỉ một cú giảm giá đã “cháy tài khoản”.

Mẹo hay: Áp dụng Quy tắc 1%. Đây là mẹo của các trader chuyên nghiệp. Không bao giờ để mất quá 1-2% tổng tài sản đầu tư của bạn cho một lần đặt cược sai.

Cách tính: Giả sử bạn có 100 triệu đồng để đầu tư.

• Rủi ro tối đa cho 1 thương vụ = 1% = 1 triệu đồng.
• Nếu bạn mua cổ phiếu A ở 50.000đ và đặt cắt lỗ ở 48.000đ (lỗ 2.000đ/cp), thì bạn chỉ nên mua tối đa: 1.000.000 / 2.000 = 500 cổ phiếu.

Nguyên tắc này không giúp bạn “giàu nhanh”, nhưng giúp bạn tồn tại lâu dài. Trong đầu tư, người sống sót luôn có cơ hội trở lại, còn người mất vốn thì không.

Mẹo số 8 – “Thải độc” khỏi bảng điện

Nhà đầu tư cá nhân thường dán mắt vào bảng giá từng phút. Hệ quả: FOMO khi giá tăng, hoảng loạn khi giá giảm.

Mẹo hay: Nếu bạn đầu tư dài hạn, hãy giảm tần suất xem bảng điện. Thay vì nhìn giá mỗi ngày, hãy nhìn giá trị doanh nghiệp theo quý hoặc năm.

Cách làm:

• Xem danh mục đầu tư 1 lần/tuần hoặc 1 lần/tháng.
• Dành thời gian đọc báo cáo tài chính, phân tích vĩ mô, kế hoạch doanh nghiệp.
• Đặt mục tiêu đầu tư theo năm, không theo giờ.

Như vậy, bạn sẽ tránh được bẫy tâm lý “đầu tư cảm xúc”, ra quyết định dựa trên dữ liệu và chiến lược dài hạn. Nhà đầu tư vĩ đại luôn có điểm chung: họ biết khi nào nên hành động và khi nào nên đứng yên.

Kết Luận

Những mẹo hay về tiền bạc và đầu tư không phải là “mánh lới” làm giàu nhanh, mà là những thói quen và tư duy thông minh được áp dụng một cách kỷ luật.

Hãy bắt đầu bằng mẹo đơn giản nhất: “Trả cho mình trước”. Sau đó, tự động hóa khoản tiền đó vào một kênh đầu tư bền vững như chứng chỉ quỹ ETF trên VNSC by Finhay. 

Bằng cách biến những hành động nhỏ thành thói quen, bạn đang xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự tự do tài chính trong tương lai. Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân, và một “mẹo hay” được thực hành chính là bước chân đầu tiên đó.