Chỉ số VN-Index qua các năm: Phân tích biến động và nhận xét

Ra đời vào ngày 28/07/2000, chỉ số VN-Index qua các năm luôn là thước đo quan trọng phản ánh hiệu suất của các cổ phiếu niêm yết trên sàn chứng khoán. Cùng nhìn lại hành trình của chỉ số đại diện này kể từ lần đầu xuất hiện cho tới nay, từ đó đưa ra một vài nhận xét về cách vận động của thị trường chứng khoán Việt Nam qua bài viết.

1. Phân tích chỉ số VN-Index qua các năm từ 2000 đến nay theo từng giai đoạn

1.1. Giai đoạn 1: Phát triển ban đầu (2001 – 2006)

Trong hành trình phát triển của VN-Index qua các năm, giai đoạn 2001–2006 đánh dấu thời kỳ khởi đầu với nhiều thách thức. VNINDEX bắt đầu dưới ngưỡng 200 điểm vào năm 2001 và có xu hướng tăng nhẹ từ năm 2003, đạt khoảng 300–400 điểm vào giữa năm 2006. Biểu đồ thể hiện biến động lớn với nhiều cây nến đỏ, cho thấy tâm lý thị trường còn chưa ổn định.

Thị trường lúc này còn khá sơ khai, với chưa đến 50 doanh nghiệp niêm yết vào năm 2006. Tính thanh khoản hạn chế và khung pháp lý chưa hoàn chỉnh khiến hoạt động đầu tư gặp nhiều rào cản. Dù vậy, sự gia tăng điểm số vào năm 2006 phần nào phản ánh kỳ vọng tích cực khi Việt Nam chuẩn bị gia nhập WTO, mở ra cơ hội thu hút vốn đầu tư nước ngoài và tạo nền móng cho giai đoạn tăng trưởng sau này.

1.2. Giai đoạn 2: Bùng nổ và sụp đổ (2007 – 2009)

Đầu năm 2007, thị trường chứng khoán Việt Nam chứng kiến đợt tăng trưởng ngoạn mục khi VN-Index vươn lên gần 1.170 điểm – mức cao nhất kể từ khi thành lập. Động lực chính đến từ sự kiện Việt Nam gia nhập WTO, mở ra kỳ vọng lớn về dòng vốn đầu tư nước ngoài. Tâm lý hưng phấn lan rộng, kéo theo lượng lớn nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường, tạo nên làn sóng đầu cơ sôi động.

Tuy nhiên, chu kỳ tăng ngắn ngủi nhanh chóng kết thúc. Tác động của khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 khiến nhà đầu tư rút vốn ồ ạt, kéo VN-Index giảm mạnh còn khoảng 235 điểm vào đầu năm 2009. Giai đoạn này đánh dấu một chương đặc biệt trong hành trình VN-Index qua các năm, khi thị trường trải qua sự chuyển biến đột ngột từ kỳ vọng quá mức sang tâm lý hoảng loạn.

Nhận xét: Đây là bài học “vỡ lòng” đắt giá nhất trong lịch sử VN-Index. Nó cho thấy khi thị trường tăng bằng “kỳ vọng” (vốn hóa nhỏ, pháp lý sơ khai) mà không có nền tảng vững chắc, nó sẽ sụp đổ ngay khi gặp cú sốc vĩ mô.

1.3. Giai đoạn 3: Phục hồi và ổn định (2010 – 2015)

Sau khi chạm đáy 235 điểm vào năm 2009, VN-Index dần phục hồi và ổn định trở lại. Đến khoảng năm 2012, chỉ số đã tăng lên ngưỡng 500–600 điểm và tiếp tục duy trì trong biên độ này đến năm 2015. Trên biểu đồ, đây là giai đoạn dao động ngang, thể hiện bằng sự đan xen của nến xanh và đỏ, cho thấy thị trường không còn biến động mạnh như trước.

Quá trình hồi phục được thúc đẩy bởi các chính sách kích cầu và nỗ lực tái cấu trúc hệ thống ngân hàng sau khủng hoảng. Bên cạnh đó, sự xuất hiện của các quỹ ETF như DBX VNDiamond góp phần làm sâu sắc thêm thị trường. Dù vậy, giai đoạn này trong bức tranh VNIndex qua các năm vẫn phản ánh tâm lý dè dặt của nhà đầu tư, khi những ảnh hưởng từ suy thoái toàn cầu chưa hoàn toàn được xóa bỏ.

1.4. Giai đoạn 4: Tăng trưởng vượt trội và tác động COVID-19 (2016 – 2020)

Giai đoạn 2016–2020 đánh dấu bước chuyển mình quan trọng của VN-Index, với đà tăng bền vững nhờ ổn định vĩ mô và dòng vốn FDI tăng mạnh. Biểu đồ kỹ thuật cho thấy sự xuất hiện liên tục của các cây nến xanh dài từ năm 2016 đến đầu 2018, phản ánh tâm lý tích cực và dòng tiền lớn đổ vào thị trường. Chỉ số vượt mốc 1.000 điểm trong năm 2017 và lập đỉnh gần 1.200 điểm vào đầu 2018 – một trong những cột mốc đáng chú ý nhất của VN-Index qua các năm.

Sau đỉnh cao, thị trường điều chỉnh do ảnh hưởng từ chiến tranh thương mại Mỹ–Trung và chính sách tiền tệ thắt chặt. Sang năm 2020, đại dịch COVID-19 gây cú sốc lớn khiến chỉ số giảm mạnh xuống khoảng 650 điểm, đi kèm chuỗi nến đỏ dài. Tuy nhiên, nhờ chính sách hỗ trợ kinh tế linh hoạt và làn sóng nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường, VNIndex đã phục hồi nhanh, kết thúc năm ở quanh ngưỡng 1.100 điểm.

1.5. Giai đoạn 5: Thiết lập kỷ lục và điều chỉnh sâu (2021 – 2023)

VNIndex chứng kiến đỉnh cao lịch sử vào tháng 11/2021 khi vượt mốc 1.500 điểm – mức chưa từng đạt được trước đó. Biểu đồ kỹ thuật giai đoạn này ghi nhận chuỗi nến xanh liên tiếp với độ dài đáng kể, thể hiện dòng tiền vào mạnh mẽ, đặc biệt từ nhóm nhà đầu tư mới (F0) tham gia ồ ạt trong bối cảnh lãi suất xuống mức thấp nhất lịch sử. Tâm lý lạc quan lan rộng trên thị trường, đẩy định giá cổ phiếu nhiều ngành lên cao hơn giá trị thực.

Tuy nhiên, từ đầu năm 2022, thị trường quay đầu điều chỉnh mạnh do áp lực từ lạm phát toàn cầu, chính sách thắt chặt tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn và xu hướng rút vốn khỏi các thị trường mới nổi. Chỉ số VN-Index giảm nhanh xuống dưới 1.000 điểm vào cuối năm, với hàng loạt cây nến đỏ dài phản ánh sự hoảng loạn của nhà đầu tư. Dù vậy, đến năm 2023, thị trường dần ổn định trở lại quanh vùng 1.000–1.200 điểm, cho thấy sức bật của dòng tiền nội và tâm lý đầu tư thận trọng hơn trước.

Nhận xét: Chu kỳ này cho thấy VN-Index qua các năm đã trở nên nhạy cảm tuyệt đối với chính sách tiền tệ. “Đừng bao giờ chống lại FED” và xu hướng lãi suất.

1.6. Giai đoạn 6: Xu hướng gần đây (2024 – 11/2025)

2. Nhận xét về VN-Index qua các năm

Sau hơn hai thập kỷ hình thành và phát triển, VNIndex đã trải qua nhiều thăng trầm nhưng vẫn duy trì xu hướng đi lên. Những giai đoạn bùng nổ, điều chỉnh và phục hồi tạo nên bức tranh sinh động cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Dưới đây là một số nhận định quan trọng:

• Mô hình biến động: Dữ liệu lịch sử cho thấy thị trường có xu hướng tăng mạnh trong các giai đoạn thuận lợi, rồi điều chỉnh sâu sau đó (ví dụ: 2007–2008, 2021–2022). Mô hình này phản ánh mức độ nhạy cảm của VNIndex với các thay đổi kinh tế – chính trị trong nước và quốc tế.
• Tăng trưởng dài hạn: Mặc dù có những cú sốc ngắn hạn, xu hướng chung từ năm 2001 đến 2025 vẫn là đi lên. Điều này cho thấy sự trưởng thành dần của thị trường và phản ánh quá trình phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
• Bối cảnh hiện tại: Sau giai đoạn tích lũy kéo dài, thị trường đã có một nhịp tăng trưởng ấn tượng trong nửa cuối năm, với việc chỉ số VN-Index lần đầu tiên chinh phục thành công mốc lịch sử 1.790 điểm vào cuối tháng 10/2025. Hiện tại, chỉ số đang trong giai đoạn vận động tích lũy và kiểm định lại vùng đỉnh mới này. Nếu các yếu tố vĩ mô và dòng tiền tiếp tục ủng hộ, thị trường được kỳ vọng sẽ sớm kết thúc giai đoạn điều chỉnh và quay trở lại xu hướng tăng trưởng bền vững.

3. Bài học rút ra từ lịch sử VN-Index qua các năm

Nhìn lại 3 chu kỳ lớn của VN-Index qua các năm, có 3 bài học “xương máu” mà nhà đầu tư cần ghi nhớ:

1. Đừng bao giờ “say” theo đám đông: Cả 3 đỉnh cao (2007, 2022, 2025) đều đi kèm với sự hưng phấn tột độ. Khi tất cả mọi người (từ xe ôm đến văn phòng) đều nói về chứng khoán, đó là lúc rủi ro lớn nhất.
2. Lãi suất là “Vua”: Lịch sử 2020-2022 đã chứng minh, VN-Index qua các năm vận động ngược pha hoàn hảo với lãi suất. Lãi suất rẻ, chứng khoán tăng. Lãi suất tăng, chứng khoán sụp đổ. Đừng bao giờ chống lại xu hướng của chính sách tiền tệ.
3. Thị trường luôn phục hồi (cho người kiên nhẫn): Dù sụp đổ -75% (2008) hay -40% (2022), thị trường cuối cùng vẫn phục hồi và lập đỉnh mới. Điều này cho thấy sự tăng trưởng nội tại của nền kinh tế Việt Nam. Vấn đề không phải là thị trường có lên lại không, mà là bạn có “sống sót” qua được cú sụp đổ hay không.

4. Lời kết

VN-Index qua các năm từ 2001 – 2025 phản ánh một bức tranh sống động về sự phát triển và biến động của thị trường chứng khoán Việt Nam. Từ những bước đi chập chững ban đầu đến các giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, điều chỉnh sâu và phục hồi ổn định, chỉ số này mang đến nhiều bài học quý giá cho nhà đầu tư. Việc theo dõi VN-Index qua thời gian không chỉ giúp hiểu rõ xu hướng thị trường mà còn hỗ trợ đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả và bền vững hơn trong bối cảnh hiện tại.